ПОЉСКА ЕМИГРАЦИЈА У ФРАНЦУСКУ НА ПОЧЕТКУ XX ВЕКА
DOI:
https://doi.org/10.19090/i.2017.28.134-146Ključne reči:
Пољаци у Француској у XX веку, пољска емиграција, пољско-француски односи, Пољаци, Француска, Пољска, историја Пољске, историја ФранцускеApstrakt
Циљ рада је покушај да се прикаже живот пољских емиграната у Француској у првој половини XX века, а пре свега околности и организацију путовања, број људи, њихову дистрибуцију по територијама појединачних области, услове рада и проблем асимилације. У то доба Пољаци су долазили да раде у Француску са територије Немачке (Весфалија) и из Пољске. Француска је била одредиште које је веома интересовало Пољаке и емигрирали су у неколико наврата. С једне стране, Француској су били потребни радници, а с друге, тешка економска ситуација је подстакла Пољаке да напусте земљу и траже посао ван њених граница. Велику улогу у овој ситуацији је играла пољско-француска конвенција о емиграцији и имиграцији која је усвојена 3. 9. 1919. Она је поставила правила која су пружила могућност многим Пољацима да напусте Пољску у годинама које су следиле. Пољска имиграција двадесетих и тридесетих година XX века је била економске природе. Пољаци су одабрали да раде у разним гранама тешке индустрије, првенствено у рударству, металургији, грађевинарству, текстилној индустрији и најмање профитабилној пољопривреди. Они су морали да се навикну на нове услове живота, те да науче језик, културу и упознају менталитет Француза, који су били другачији од Пољака. За прву групу Пољака који су стигли у Француску језик је представљао озбиљан проблем, али сваке наредне године ти проблеми су полако нестајали. Пољаци су били амбициозни и покушавали су да образују своју децу и омладину. Упркос многим проблемима рад у Француској је за њих значио побољшање материјалог статуса спрам оног у Пољској. У поређењу са француским радницима Пољаци су имали много лошији положај и знатно нижи статус, радили су физичке послове, примали су генерално нижу плату и нису имали станарска права.
Downloads
Reference
Alexander, M. S. The republic in danger: General Maurice Gamelin and the politics of French defence, 1933–1940, Cambridge – New York: Cambridge University Press, 1992.
Baranowski, W. Rozmowy z Piłsudskim 1916–1931, Warszawa: „Zebra”, 1990.
Batowski, H. ‘Polityka zagraniczna generała Władysława Sikorskiego, 1939–1943’, Przegląd Polonijny, 2, 1981, 69–87.
______. Agonia pokoju i początek wojny (sierpień – wrzesień 1939), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1969.
Beauvois, Y. Stosunki polsko-francuskie w czasie dziwnej wojny, Kraków: Oficyna Literacka, 1991.
Bettelheim, C. Ekonomika Francji 1919–1954, Warszawa: Polskie Wydawnictwa Gospodarcze, 1955.
Bielecki, R. Zarys rozproszenia Wielkiej Emigracji we Francji 1831–1837. Materiały z archiwów francuskich, Warszawa – Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
Borejsza, J. Emigracja polska po powstaniu styczniowym, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
Brożek, A. Ruchy migracyjne z ziem polskich pod panowaniem pruskim w latach 1850–1918, in A. Pilch (ed.), Emigracja z ziem polskich w czasach nowożytnych i najnowszych, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984.
Bułhak, H. Polska-Francja. Z dziejów sojuszu 1933–1936, Warszawa: Nerition, 2000.
______. Polska-Francja. Z dziejów sojuszu 1922–1939, part I: (1922–1932), Warszawa: Wydawnictwa Fundacji „Historia pro Futuro”, 1993.
Cegarra, M. La mémoire confisquée: les mineurs marocains dans le Nord de la France, Villeneuve-d’Ascq: Presses universitaires du Septentrion, 1999.
Ciałowicz, J. Polsko-francuski sojusz wojskowy 1921–1939, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
Ciechanowski, J. ‘Generał ostatniej nadziei (Refleksje i uwagi na marginesie ostatnio wydanych prac o politycznej i wojskowej działalności gen. Władysława Sikorskiego)’, Zeszyty Historyczne Paryż, 51, 1980, 178–191.
Cienciała, A. Polska polityka zagraniczna w latach 1926–1939 na podstawie tekstów min. Józefa Becka, Paryż: Instytut Literacki, 1990.
Cooper-Richet, D. Le Peuple de la nuit. Mines et mineurs en France, XIXe–XXe siècles, Paris: Perrin, 2002.
Dominik, E. Charles de Gaulle: polityk i wizjoner, Warszawa: „Trio”, 2001.
Dudziński, H. ‘Les Polonais du Nord, Histoire d’une intégration’, in: A. i Z. Judyckich (eds), Polacy we Francji. Historia i współczesność, Warszawa: CAN, 2004.
Dzwonkowski, R. ‘Geneza i rola przywódczej grupy społecznej w historii polskiej emigracji zarobkowej we Francji (1920–1945)’, Przegląd Polonijny, 3, 1979, 69–82.
______. Śladkowski, W. Polonia francuska, in: Polonia w Europie, ed. by. B. Szydłowska-Cegłowa, Poznań: Polska Akademia Nauk. Zakład Badań Narodowościowych, 1992.
Frey, Y. Polonais d’Alsace: pratiques patronales et mineurs polonais dans le bassin..., Besançon: Presses Univ. Franche-Comté, 2003.
Gmurczyk-Wrońska, M. ‘Polski wrzesień 1939 r. widziany z Paryża’, Dzieje Najnowsze, 2, 2001, 57–78.
______. Polacy we Francji w latach 1871–1914: społeczność polska i jej podstawy materialne, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 1996.
Jabłonowski, M. Anculewicz, Z. Generał Władysław Sikorski. Publicystyka gen. Władysława Sikorskiego na łamach „Kuriera Warszawskiego” w latach 1928–1939, Warszawa: Aspra, 1999.
Janasz, T. Państwo francuskie 1940–1944. Ideologia, organizacja, prawo, Warszawa – Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
Janowska, H. ‘Polonia francuska między pierwszą a drugą wojną światową’, in: M. M. Drozdowski (ed.), Problemy dziejów Polonii, Warszawa – Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979.
______. Emigracja zarobkowa z Polski 1918–1939, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.
Janowska, H. Polska emigracja zarobkowa we Francji 1919–1939, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, 1965.
______. Z dziejów polskiej emigracji robotniczej we Francji w latach 1919–1939, Warszawa: sine nomine, 1960.
Jarosz, D. Pasztor, M. Stosunki polsko-francuskie 1944–1980, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 2008.
Kaczmarek, C. L’emigration polonaise en France après la guerre, Paris: Berger-Levrault, 1928.
Kalembka, S. Wielka Emigracja 1831–1863, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2003.
______. Wielka Emigracja: polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831–1862, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971.
Kołodziej, E. Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918–1939: studia nad polityką emigracyjną II Rzeczypospolitej, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, 1982.
Kornat, M. ‘Józef Beck i polityka „równowagi” międzynarodowej Polski jako mit. Uwagi nad historiografią problemu’, in: I. Stawowy-Kawka i W. Rojek (eds.), Ku zjednoczonej Europie. Studia nad Środkową i Południa Wschodnią w XIX i XX wieku. Rozprawy dedykowane Michałowi Pułaskiemu w 40–lecie pracy naukowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, 124, 1997, 213–225.
Kraszewski, P. ‘Zagadnienie polsko-francuskiej konwencji z 19 IX 1939 roku’, in: M. M. Drozdowski (ed.), Problemy dziejów Polonii, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979.
______. Polska emigracja zarobkowa w latach 1870–1939: praktyka i refleksja, Poznań: Zakład Badań Narodowościowych PAN, 1995.
Kukułka, J. Francja a Polska po traktacie wersalskim (1919–1922), Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1970.
Libront, J. Rząd polski na wychodźstwie, Londyn: Polish Government in Exile, 1982.
Łaptos, J. Francuska opinia publiczna wobec spraw polskich w latach 1919–1925, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983.
Marton-Domeyko, A. ‘Prasa francuska o wizycie Piłsudskiego w Paryżu w 1921’, Zeszyty Historyczne Paryż, 129, 1999, 216–225.
Mazurowa, K. Europejska polityka Francji 1938–1939, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974
______. Skazani na wojnę, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979.
Micewski, A. ‘Sikorski a opozycja (czyli główny spór w Paryżu i Londynie)”, Więź, 7–8, 1961, 202–207.
Noël, L. Agresja niemiecka na Polskę, elaboration S. Zabiełło, translation M. Zamieńska, Warszawa: „Pax”, 1966.
Pamiętniki Józefa Becka, translated A. Ewert, foreward S. Arski, choice and comments in the text G. Jaszuński, Warszawa: „Czytelnik”, 1955.
Pasztor, M. ‘Polityka Francji wobec Polski w latach 1936–1939’, in: T. Kisielewski (ed.) Droga ku wojnie. Polityka europejska i amerykańska w przededniu II wojny światowej: materiały z sesji naukowej, Bydgoszcz, 7–8 maj 1998, Bydgoszcz: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1999.
______. ‘Polski korpus oficerski w oczach francuskiej misji wojskowej i attachatu wojskowego Francji w Warszawie (1921–1939)’, Mazowieckie Studia Humanistyczne, 1, 1998, 79–101.
______. ‘Sprawy polskie w korespondencji dyplomatycznej francuskich kół wojskowych w latach 1926–1932’, Dzieje Najnowsze, 4, 1994, 41–60.
Pasztor, M. Polska w oczach francuskich kół rządowych w latach 1924–1939, Warszawa: „Dialog”, 1999.
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej (PSZ) vol. 1: Kampania wrześniowa 1939, part 1: Polityczne i wojskowe położenie Polski przed wojną, Londyn: Instytut Historyczny im gen. Sikorskiego, 1951.
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej (PSZ) vol. 2: Kampanie na obczyźnie, part 2, Londyn: Instytut Polski i Muzeum im gen. Sikorskiego, 1975.
Poniatowska, A. Polacy w Berlinie 1918–1945, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1986.
Ponty, J. Les Polonais en France: de Louis XV à nos jours, Monaco: Éditions du Rocher, 2008.
______. Polonais méconnus: Histoire des travailleurs immigrés en France dans l’entre-deux-guerres, Paris: Publications de la Sorbonne, 1996.
Rojek, W. ‘Polacy w diasporze europejskiej w pierwszej połowie XX wieku’, in: S. Sierpowski (ed.), Polska na tle procesów rozwojowych Europy w XX wieku, Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2002.
Skowron, J. Chłopcy z Nordu i Pas-de-Calais, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982.
Stefanicka, A. M. Zapomniane listy z Cöetquidan, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2009.
Śladkowski, W. Emigracja polska we Francji 1871–1918, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1980.
______. Polacy we Francji, Lublin: „Polonia”, 1985.
Tomaszewski, J. ‘Czynniki wpływające na migracje zewnętrzne ludności w Polsce 1918–1919’, in: C. Bobińska (ed.) Mechanizmy polskich migracji zarobkowych, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, 1976.
Włoszczewski, S. L’établissement des Polonais en France, Paris: Picart, 1936.
Wojciechowski, T. ‘Stosunki polsko-francuskie w raporcie politycznym ambasady RP w Paryżu z 1936 roku’, Słupskie Studia Historyczne, 16, 2010, 231–241.
Wrzesień 1939 w relacjach dyplomatów Józefa Becka, Jana Szembeka, Anthon’yego Drexel-Biddl’ea, Leona Noëla i innych, ed. by A. Skrzypek, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
Wrzesiński, W. ‘Emigracja polska we Francji i w Niemczech a walka narodu polskiego o niepodległość w latach I wojny światowej’, in: H. Florkowska-Frančić, M. Frančic, H. Kubiak (eds.), Polonia wobec niepodległości Polski w czasie I wojny światowej, Wrocław – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
Wyrwa, T. ‘Wojskowa misja francuska a internowany rząd polski w Rumunii i odbudowa armii we Francji’, Zeszyty Historyczne Paryż, 64, 1983, 223–236.
Zdrada, J. Wielka Emigracja po Powstaniu Listopadowym, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987.
Zgórniak, M. Europa w przededniu wojny. Sytuacja militarna w latach 1938–1939, Kraków: „Księgarnia Akademicka”, 1993.
